Гэтым нарматыўным прававым актам у новай рэдакцыі выкладаецца Закон Рэспублікі Беларусь ад 20 ліпеня 2007 г. № 271-З “Аб абыходжанні з адходамі”, у адпаведнасці з якой з улікам практыкі прымянення прадугледжаны шэраг змяненняў заканадаўства аб абыходжанні з адходамі.
Паводле новай рэдакцыі Закона зведала змены тэрміналогія ў галіне абыходжання з адходамі:
- удакладнены вызначэнні тэрмінаў “адходы”, “зварот з адходамі”, “камунальныя адходы”, “адходы вытворчасці”, “выкарыстанне адходаў”, “перавозка адходаў”, “выдаленне адходаў” і іншыя;
- выключаны тэрміны “другасная сыравіна” і “падрыхтоўка адходаў”;
- уведзены новыя тэрміны і іх вызначэнні: “часовае захоўванне адходаў”, “доўгачасовае захоўванне адходаў”, “нарыхтоўка адходаў”, “сартыроўка адходаў”, “медыцынскія адходы”, “запарушванне навакольнага асяроддзя адходамі”;
- уведзены альтэрнатыўныя тэрміны “утылізацыя адходаў” і “перапрацоўка адходаў” у кантэксце тэрміна “выкарыстанне адходаў”.
Удакладнены асноўныя прынцыпы ў галіне абыходжання з адходамі, а таксама ўведзены асноўныя напрамкі адзінай дзяржаўнай палітыкі ў гэтай галіне ў парадку іх прыярытэтнасці:
- прадухіленне ўтварэння адходаў;
- памяншэнне аб'ёмаў адукацыі адходаў;
- перапрацоўка адходаў;
- прымяненне адходаў для вытворчасці (выпрацоўкі) энергіі;
- прымяненне адходаў для выканання работ (аказання паслуг);
- абясшкоджванне адходаў.
- іх нарыхтоўкі і (або) сартавання – суб’ектам гаспадарання, якія ажыццяўляюць дзейнасць, звязаную з нарыхтоўкай і (або) сартаваннем адходаў;
- іх выкарыстання – на аб’екты, уключаныя ў рэестр аб’ектаў па выкарыстанні адходаў, а таксама выкарыстання для ізаляцыі пластоў адходаў – на аб’екты пахавання адходаў, уключаныя ў рэестр аб’ектаў захоўвання, пахавання і абясшкоджвання адходаў;
- іх абясшкоджвання і (або) пахаванні – на аб’екты, уключаныя ў рэестр аб’ектаў захоўвання, пахавання і абясшкоджвання адходаў;
- выканання навукова-даследчых, доследна-канструктарскіх і доследна-тэхналагічных работ, звязаных з выкарыстаннем і (або) абясшкоджваннем адходаў;
- іх вывазу на выкарыстанне, абясшкоджванне, пахаванне і (або) захоўванне за межы тэрыторыі Рэспублікі Беларусь.
Таксама ў новай рэдакцыі Закона прадугледжаны нормы, якія датычацца набыцця права ўласнасці на адходы спажывання і другасныя матэрыяльныя рэсурсы, атрыманыя ў выніку зносу аб’ектаў і якія маюць кошт, а менавіта:
- юрыдычная асоба, якая аказвае паслугі па абыходжанні з цвёрдымі камунальнымі адходамі, у адносінах да адходаў спажывання набывае права ўласнасці на такія адходы з моманту іх размяшчэння ў санкцыянаваных месцах захоўвання адходаў фізічнымі асобамі, якія з’яўляюцца адначасова вытворцамі і ўласнікамі такіх адходаў;
- права ўласнасці на другасныя матэрыяльныя рэсурсы, атрыманыя ў выніку зносу аб’ектаў і якія маюць кошт, з моманту ўтварэння такіх адходаў набываюць заказчык або падрадчык на падставе дагавора, які заключаецца ў адпаведнасці з грамадзянскім заканадаўствам.
Зведалі змены нормы, якія тычацца “безгаспадарных” адходаў. Новай рэдакцыяй Закона вызначана, што адходы, выяўленыя на зямельных участках, лічацца ўласнасцю землекарыстальнікаў гэтых участкаў, якія абавязаны забяспечыць іх збор і выдаленне, а таксама прыняць іншыя меры па папярэджанні іх шкоднага ўздзеяння на навакольнае асяроддзе, здароўе людзей, маёмасць. У выпадку выяўлення вытворцаў адходаў, якія размясцілі адходы на зямельных участках, якія ім не належаць, названыя вытворцы ажыццяўляюць збор і выдаленне гэтых адходаў, а таксама прымаюць іншыя меры па прадухіленню іх шкоднага ўздзеяння на навакольнае асяроддзе, здароўе людзей, маёмасць або пакрываюць кошт такіх работ названым землекарыстальнікам. .
Удакладнена кола суб’ектаў гаспадарання, для якіх Законам Рэспублікі Беларусь “Аб абыходжанні з адходамі” былі прадугледжаны выключэнні ў частцы захавання агульных патрабаванняў заканадаўства пры абыходжанні з адходамі.
У адпаведнасці з новай рэдакцыяй Закона ад абавязкаў прызначаць службовых (упаўнаважаных) асоб, адказных за абыходжанне з адходамі, распрацоўваць, зацвярджаць і прадстаўляць для ўзгаднення інструкцыі па абыходжанні з адходамі вытворчасці, забяспечваць распрацоўку і зацвярджэнне нарматываў адукацыі адходаў вытворчасці вызвалены індывідуальныя прадпрымальнікі і мікраарганізацыі, за выключэннем індывідуальных прадпрымальнікаў і мікраарганізацый, якія ажыццяўляюць дзейнасць па нарыхтоўцы, сартаванні, выкарыстанні, абясшкоджванні, пахаванні і (або) доўгачасоваму захоўванню адходаў.
Ад абавязку весці ўлік адходаў і праводзіць іх інвентарызацыю вызвалены індывідуальныя прадпрымальнікі, за выключэннем індывідуальных прадпрымальнікаў, якія ажыццяўляюць дзейнасць па нарыхтоўцы, сартаванні, выкарыстанні, абясшкоджванні, пахаванні і (або) доўгачасовым захоўванні адходаў. Юрыдычныя асобы абавязаны весці ўлік адходаў і праводзіць іх інвентарызацыю.
У рамках аптымізацыі адміністрацыйных працэдур, якія ажыццяўляюцца адносна суб’ектаў гаспадарання, выключаны патрабаванні аб неабходнасці распрацоўкі, зацвярджэння і ўзгаднення схем абыходжання з адходамі, якія ўтвараюцца на землях прыродаахоўнага, аздараўленчага, рэкрэацыйнага і гісторыка-культурнага прызначэння. Адпаведны парадак абыходжання з такімі адходамі прадугледжваецца ў інструкцыях па абыходжанні з адходамі вытворчасці і (або) схемах абыходжання з камунальнымі адходамі.
Новай рэдакцыяй Закона перагледжаны шэраг новых патрабаванняў да ажыццяўлення дзейнасці па выкарыстанні, абясшкоджванні, захаванні і захоўванні адходаў, у тым ліку да размяшчэння, будаўніцтва, эксплуатацыі, вываду з эксплуатацыі і (або) зносу аб’ектаў, на якіх такая дзейнасць ажыццяўляецца.
Так, у прыватнасці:
- выкананне навукова-даследчых, доследна-канструктарскіх і доследна-тэхналагічных работ, звязаных з выкарыстаннем і абясшкоджваннем адходаў, дапускаецца толькі ў адпаведнасці з прыярытэтнымі напрамкамі навуковай, навукова-тэхнічнай і інавацыйнай дзейнасці, якія вызначаюцца ў парадку, устаноўленым Прэзідэнтам Рэспублікі Беларусь, і адносна колькасці адходаў, устаноўленага тэхнічным заданнем;
- дапускаецца выкарыстанне адходаў фізічнымі асобамі для ўласных патрэб, за выключэннем выкарыстання адходаў, уключаных у пералік адходаў, перадача якіх фізічным асобам забараняецца, які ўстанаўліваецца Саветам Міністраў Рэспублікі Беларусь;
- дапускаецца выкарыстанне адходаў (каштарысу) ад уборкі тэрыторый (за выключэннем тэрыторый прамысловых прадпрыемстваў) для ізаляцыі слаёў адходаў у адпаведнасці з тэхнічным кодэксам практыкі, які ўстанаўлівае тэхнічныя патрабаванні да эксплуатацыі такіх аб’ектаў, што зацвярджаецца Міністэрствам жыллёва-камунальнай гаспадаркі сумесна з Міністэрствам прыродных рэсурсаў і асяроддзя;
акрамя раней дзеючых забарон таксама забараняецца (не дапускаецца):
- выкарыстанне, абясшкоджванне і пахаванне суб’ектамі гаспадарання адходаў без наяўнасці адпаведнага тэхналагічнага рэгламенту (за выключэннем асобных выпадкаў абясшкоджвання медыцынскіх адходаў, накіраваных на знішчэнне патагенных і ўмоўна-патагенных мікраарганізмаў);
- пахаванне адходаў і адходаў спажывання, якія падлягаюць абясшкоджванню, не прайшлі сартаванне, у выпадку, калі на тэрыторыі адміністрацыйна-тэрытарыяльнай адзінкі, на якой ажыццяўляецца пахаванне, створаны неабходныя ўмовы для забеспячэння сартавання такіх адходаў (станцыі сартавання, пункты дасарціроўкі камунальных адходаў) у аб’ёмах іх адукацыі і (або) рэгіянальныя аб’екты сартавання цвёрдых камунальных адходаў, вытворчая магутнасць якіх адпавядае аб’ёмах утварэння такіх адходаў;
- эксплуатацыя аб’ектаў па выкарыстанні і аб’ектаў абясшкоджвання адходаў без наяўнасці капітальных пабудоў (будынкаў, збудаванняў) або іх частак, узведзеных і (або) рэканструяваных для захоўвання адходаў і (або) прадукцыі, што атрымліваецца з іх прымяненнем;
- эксплуатацыя аб’ектаў пахавання і захоўвання адходаў, якія не ўключаны ў рэестр аб’ектаў захоўвання, пахавання і абясшкоджвання адходаў;
- размяшчэнне і будаўніцтва на землях: прыродаахоўнага, аздараўленчага, рэкрэацыйнага і гісторыка-культурнага прызначэння, воднага і ляснога фондаў – аб’ектаў па выкарыстанні адходаў, сельскагаспадарчага прызначэння – аб’ектаў па выкарыстанні і аб’ектаў абясшкоджвання адходаў, садоўніцкіх таварыстваў і дачных кааператываў – аб’ектаў захоўвання і пахаванняў;
- выкарыстанне для ізаляцыі пластоў адходаў арганічных адходаў;
- перавышэнне колькасці пахавання адходаў і колькасці ізалявальнага матэрыялу для ізаляцыі пластоў адходаў, прадугледжаных у праектнай дакументацыі на будаўніцтва аб’екта пахавання адходаў;
- прыём на пахаванне адходаў у колькасці, якая перавышае ліміты пахавання адходаў вытворчасці, устаноўленыя вытворцам такіх адходаў у дазволах на захоўванне і пахаванне адходаў вытворчасці або ў комплексных прыродаахоўных дазволах.
Для сістэматызацыі і забеспячэння бяспечнага абыходжання з медыцынскімі адходамі і адходамі, якія ўтвараюцца пры выкананні задач па забеспячэнню нацыянальнай бяспекі і абароны, новай рэдакцыяй Закона прадастаўлены паўнамоцтвы Міністэрству аховы здароўя сумесна з Міністэрствам прыродных рэсурсаў і аховы навакольнага асяроддзя на ўстанаўленне парадку абыходжання з медыцынскімі адходамі, а Міністэрству па ўзгадненню з Міністэрствам прыродных рэсурсаў і аховы навакольнага асяроддзя асяроддзя – парадку абясшкоджвання адходаў, якія ўтвараюцца пры выкананні задач па забеспячэнні нацыянальнай бяспекі і абароны.
У новай рэдакцыі Закона замацаваны паўнамоцтвы Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь на ажыццяўленне дзяржаўнага рэгулявання ў галіне абыходжання з ломам і адходамі чорных і каляровых металаў, а таксама ўдакладнена прававое рэгуляванне адносін у галіне абыходжання з такімі адходамі.
Акрамя таго, удакладнена прававое рэгуляванне адносін у галіне абыходжання з іншымі відамі адходаў:
- адносіны, якія ўзнікаюць у працэсе абыходжання з радыеактыўнымі адходамі, адходамі, забруджанымі радыенуклідамі ў выніку катастрофы на Чарнобыльскай АЭС ніжэй за ўзровень, устаноўлены нарматыўнымі прававымі актамі, у тым ліку тэхнічнымі нарматыўнымі прававымі актамі, для радыеактыўных адходаў, адходамі выбуховых рэчываў і матэрыялаў, рэгулююцца заканадаўствам аб ядзерных і радыяцыйнай бяспекі, аб прававым рэжыме тэрыторый, якія падвергліся радыеактыўнаму забруджванню ў выніку катастрофы на Чарнобыльскай АЭС, аб зброі;
- адносіны, якія ўзнікаюць у працэсе абыходжання з прадуктамі жывёльнага паходжання, аднесенымі да адходаў, рэгулююцца заканадаўствам у галіне ветэрынарнай дзейнасці, за выключэннем адносін, якія ўзнікаюць у працэсе знішчэння кармоў і кармавых дабавак, аднесеных да адходаў, якія рэгулююцца Законам Рэспублікі Беларусь “Аб абыходжанні з адходамі”. і іншымі актамі заканадаўства аб абыходжанні з адходамі;
- адносіны, якія ўзнікаюць у працэсе абыходжання з адходамі пры выкананні задач па забеспячэнню нацыянальнай бяспекі і абароны, рэгулююцца Законам Рэспублікі Беларусь “Аб абыходжанні з адходамі” і іншымі актамі заканадаўства аб абыходжанні з адходамі, калі іншае не прадугледжана заканадаўствам аб абароне;
- адносіны, звязаныя з увозам і (або) вывазам адходаў, рэгулююцца Законам Рэспублікі Беларусь “Аб абыходжанні з адходамі” і іншымі актамі заканадаўства аб абыходжанні з адходамі, заканадаўствам аб знешнеэканамічнай дзейнасці, аб мытным рэгуляванні, міжнароднымі дагаворамі Рэспублікі Беларусь, міжнародна-прававымі актамі, складнікамі права Еўразійскага эканамічнага саюза.
Асноўныя палажэнні Закона № 333-З уступаюць у сілу праз дзевяць месяцаў пасля яго афіцыйнага апублікавання.
